تدبر کوتاهی در سوره عبس

در اینجا نگاه مختصر و کوتاهی به "سوره عبس"خواهیم داشت و به ذکر نظرات خود و دیدگاه های خود خواهیم پرداخت

برای مشاهده بقیه مطلب به "ادامه مطالب "بروید.....

﴿ سورة عبس - سورة ٨٠ - تعداد آیات ٤٢ ﴾

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

عَبَسَ وَتَوَلَّى ﴿١﴾ أَنْ جَاءَهُ الأعْمَى ﴿٢﴾ وَمَا یُدْرِیکَ لَعَلَّهُ یَزَّکَّى ﴿٣﴾ أَوْ یَذَّکَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّکْرَى ﴿٤﴾ أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى ﴿٥﴾ فَأَنْتَ لَهُ تَصَدَّى ﴿٦﴾ وَمَا عَلَیْکَ أَلا یَزَّکَّى ﴿٧﴾ وَأَمَّا مَنْ جَاءَکَ یَسْعَى ﴿٨﴾ وَهُوَ یَخْشَى ﴿٩﴾ فَأَنْتَ عَنْهُ تَلَهَّى ﴿١٠﴾ کَلا إِنَّهَا تَذْکِرَةٌ ﴿١١﴾ فَمَنْ شَاءَ ذَکَرَهُ ﴿١٢﴾ فِی صُحُفٍ مُکَرَّمَةٍ ﴿١٣﴾ مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ ﴿١٤﴾ بِأَیْدِی سَفَرَةٍ ﴿١٥﴾ کِرَامٍ بَرَرَةٍ ﴿١٦﴾ قُتِلَ الإنْسَانُ مَا أَکْفَرَهُ ﴿١٧﴾ مِنْ أَیِّ شَیْءٍ خَلَقَهُ ﴿١٨﴾ مِنْ نُطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ ﴿١٩﴾ ثُمَّ السَّبِیلَ یَسَّرَهُ ﴿٢٠﴾ ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ ﴿٢١﴾ ثُمَّ إِذَا شَاءَ أَنْشَرَهُ ﴿٢٢﴾ کَلا لَمَّا یَقْضِ مَا أَمَرَهُ ﴿٢٣﴾ فَلْیَنْظُرِ الإنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ ﴿٢٤﴾ أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا ﴿٢٥﴾ ثُمَّ شَقَقْنَا الأرْضَ شَقًّا ﴿٢٦﴾ فَأَنْبَتْنَا فِیهَا حَبًّا ﴿٢٧﴾ وَعِنَبًا وَقَضْبًا ﴿٢٨﴾ وَزَیْتُونًا وَنَخْلا ﴿٢٩﴾ وَحَدَائِقَ غُلْبًا ﴿٣٠﴾ وَفَاکِهَةً وَأَبًّا ﴿٣١﴾ مَتَاعًا لَکُمْ وَلأنْعَامِکُمْ ﴿٣٢﴾ فَإِذَا جَاءَتِ الصَّاخَّةُ ﴿٣٣﴾ یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ ﴿٣٤﴾ وَأُمِّهِ وَأَبِیهِ ﴿٣٥﴾ وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِیهِ ﴿٣٦﴾ لِکُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ یَوْمَئِذٍ شَأْنٌ یُغْنِیهِ ﴿٣٧﴾ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ﴿٣٨﴾ ضَاحِکَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ ﴿٣٩﴾ وَوُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْهَا غَبَرَةٌ ﴿٤٠﴾ تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ ﴿٤١﴾ أُولَئِکَ هُمُ الْکَفَرَةُ الْفَجَرَةُ ﴿٤٢﴾

 

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
چهره در هم کشید و روى برتافت... (1)
از اینکه نابینایى به سراغ او آمده بود! (2)
تو چه مى‏دانى شاید او پاکى و تقوا پیشه کند، (3)
یا متذکر گردد و این تذکر به حال او مفید باشد! (4)
اما آن کس که توانگر است، (5)
تو به او روى مى‏آورى، (6)
در حالى که اگر او خود را پاک نسازد، چیزى بر تو نیست! (7)
اما کسى که به سراغ تو مى‏آید و کوشش مى‏کند، (8)
و از خدا ترسان است، (9)
تو از او غافل مى‏شوى! (10)
هرگز چنین نیست که آنها مى‏پندارند; این (قرآن) تذکر و یادآورى است، (11)
و هر کس بخواهد از آن پند مى‏گیرد! (12)
در الواح پرارزشى ثبت است، (13)
الواحی والاقدر و پاکیزه، (14)
به دست سفیرانى است (15)
والا مقام و فرمانبردار و نیکوکار! (16)
مرگ بر این انسان، چقدر کافر و ناسپاس است! (17)
(خداوند) او را از چه چیز آفریده است؟! (18)
او را از نطفه ناچیزى آفرید، سپس اندازه‏گیرى کرد و موزون ساخت، (19)
سپس راه را براى او آسان کرد، (20)
بعد او را میراند و در قبر پنهان نمود،(21)
سپس هرگاه بخواهد او را زنده مى‏کند! (22)
چنین نیست که او مى‏پندارد; او هنوز آنچه را (خدا) فرمان داده، اطاعت نکرده است! (23)
انسان باید به غذاى خویش (و آفرینش آن) بنگرد! (24)
ما آب فراوان از آسمان فرو ریختیم، (25)
سپس زمین را از هم شکافتیم، (26)
و در آن دانه‏هاى فراوانى رویاندیم، (27)
و انگور و سبزى بسیار، (28)
و زیتون و نخل فراوان، (29)
و باغهاى پردرخت، (30)
و میوه و چراگاه، (31)
تا وسیله‏اى براى بهره‏گیرى شما و چهارپایانتان باشد! (32)
هنگامى که آن صداى مهیب ( صیحه رستاخیز) بیاید، (کافران در اندوه عمیقى فرومى‏روند)! (33)
در آن روز که انسان از برادر خود مى‏گریزد، (34)
و از مادر و پدرش، (35)
و زن و فرزندانش; (36)
در آن روز هر کدام از آنها وضعى دارد که او را کاملا به خود مشغول مى‏سازد! (37)
چهره‏هائى در آن روز گشاده و نورانى است، (38)
خندان و مسرور است; (39)
و صورتهایى در آن روز غبارآلود است، (40)
و دود تاریکى آنها را پوشانده است، (41)
آنان همان کافران فاجرند! (42

******

 

فضیلت تلاوت سوره:

در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام صلّى اللّه علیه و آله آمده است:
«کسى که سوره عبس را بخواند روز قیامت در حالى وارد محشر مى‏شود که صورتش خندان و بشاش است».

این سوره در «مکّه» نازل شده و داراى 42 آیه است‏
محتواى سوره:
محتواى این سوره را مى‏توان در پنج موضوع خلاصه کرد:
1- عذاب شدید خداوند نسبت به کسى که در برابر مرد نابیناى حقیقت‏جو برخورد مناسبى نداشت.
2- ارزش و اهمیت قرآن مجید.
3- کفران و ناسپاسى انسان در برابر نعمتهاى خداوند.
4- بیان گوشه‏اى از نعمتهاى او در زمینه تغذیه انسان و حیوانات براى تحریک حس شکرگزارى بشر.
5- اشاره به قسمتهاى تکان دهنده‏اى از حوادث قیامت و سرنوشت مؤمنان و کفار در آن روز بزرگ.
نامگذارى آن به «عبس» به تناسب نخستین آیه سوره است.

******
به نظر من این سوره دارای نکات تربیتی و اخلاقی بسیار زیادی است.زیرا به ما می آموزد که از روی ظاهر، دیگران را قضاوت نکنیم و سعی کنیم همان رفتاری که با یک شخص مهم (یا شخصی که می شناسیم)داریم را با یک شخص غریبه یا حتی معلول داشته باشیم.برای مثال وقتی که یک از بچه های مدرسه می خواهد وارد گروه دوستان ما شود(یا حتی با ما حرف بزند)رفتار سردی از خود نشان نداده و با آغوش باز و روی خوش به استقبال او برویم،وسعی کنیم که بر غرور خود غلبه کنیم و باعث جلوگیری از ریشه زدن نفاق میان خود و دیگران شویم!

ما انسان ها و در درجه ی بعدی مسلمانان همواره باید به یاد قیامت باشیم و توجه داشته باشیم که قیامت یک اسم و در واقع نمادی است که در آن روز اعمال انسان ها،چه کوچک و چه بزرگ،(با توجه به آیات پایانی سوره انشراح)بررسی و باز بینی می شود و در واقع روزی است که ما کارنامه ی اعمال خود را که با اراده و میل خود انجام داده ایم را دریافت خواهیم کرد.

پس چه بهتر که بکوشیم و تلاش کنیم تا یاد قیامت،با هر صبحی که دوباره به این دنیای فانی چشم میگشاییم،تازه و نو شود.

در نگاهی دیگر،به این سوره مکی،می آموزیم که نباید وانمود کنیم که مسلمانیم و همه را یکسان و در هر جای و مکانی عبد و بنده خدا می دانیم،در صورتی که در باطن،مقابل این باور ارزشمند هستیم.

به نظر من کسی که کافر است از منافق بد تر نیست(چون هر دو در گمراهی هستند از واژه خوب تر استفاده نکردم،چون مقایسه بین بد و بد تر است)،زیرا کافر موضع خود را مشخص کرده و در ظاهر و باطن یکی است،ولی منافق.....

بسیار شرم آور است که هم سفره و از اصحابه پیامبر خاتم(ص) باشی و با آمدن مفلس و معلولی به جمع  شما می آید روی در هم بکشی(چهره در هم کشید و روى برتافت... (1) از اینکه نابینایى به سراغ او آمده بود! (2))

آن هم نه یک غریبه مفلس،بلکه عبدالله بن کتوم ای که بعد از بلال حبشی او موذن بود اما چون نابینا بود گاهی اذان را دیر و زود یا اشتباه می گفت.....

از نگاهی دیگر در می یابیم که خداوند نعمت های فراوانی به ما داده پس از ما خواسته هایی دارد...از ما می خواهد که شکر نعمت خود را به جای آوریم،جای اینکه با هر بار دیدن معلول یا مریضی فقط دلمان برای او بسوزد یا چهره خود را در هم کشیم.....

نتیجه کلاسی:

1.اگر ما غفلت کنیم یا غافل باشیم،زمینه ساز کفر می شویم.

2.نباید کسی را که نمی شناسیم و نمی دانیم برای تزکیه پیش ما آمده یا از ما برتر است را از خود برانیم زیرا او هم نوع توست و این روا نیست که به گاو و گوسفند خود برسیم اما حاضر نباشیم با هم نوع خود هم کلام شویم

3.سعی کنیم در زندگی مشغول خود و امور خود نباشیم و سعی کنیم از برادر خود،چه خونی و چه معنوی و دینی،غافل نباشیم وبین خود و دیگران فاصله نیاندازیم.

4.و در آخر یادمان نرود که قیامت همیشه زنده است و ما در حال حاضر با قیامت پیش می رویم!

(سوره مبارکه العنکبوت آیه ۶۴
وَما هٰذِهِ الحَیاةُ الدُّنیا إِلّا لَهوٌ وَلَعِبٌ ۚ وَإِنَّ الدّارَ الآخِرَةَ لَهِیَ الحَیَوانُ ۚ لَو کانوا یَعلَمونَ﴿۶۴﴾
این زندگی دنیا چیزی جز سرگرمی و بازی نیست؛ و زندگی واقعی سرای آخرت است، اگر می‌دانستند!)

 

 

این مطلب نظر شخصی من بوده و به هیچ عنوان درستی منظور و مفهوم و پیام" سوره عبس" را تصدیق یا تثبیت نمی کند!...

لطفا ما رو از نظرات خودتون بهرمند بفرمائید

التماس دعا